بنتونیت چیست و چه کاربردی دارد؟
بنتونیت از رایجترین خاکهای معدنی با دو دستهبندی اصلی است که هرکدام دارای مشخصات متفاوت میباشند. بنتونیت دارای کاربردهای مختلف در صنایع گوناگون نظیر صنعت کشاورزی، ساخت و ساز، داروسازی و غیره بوده و امروزه از طریق فروشگاههای آنلاین معتبر، امکان خرید خاک بنتونیت خالص و با کیفیت به راحتی امکانپذیر شده است. ما در اینجا به بررسی دقیق انواع بنتونیت، ویژگیهای آنها خواهیم پرداخت و اطلاعات کامل و جامعی را در رابطه با این ماده بیان خواهیم نمود.
عمدتاً مواد تشکیل دهنده این ماده از مواد معدنی کریستالی گروه اسمکتیت همچون منیزیم، سیلیکاتهای آلومینیومی آبدار حاوی آهن، کلسیم یا سدیم تشکیل شده است. نمونهای از شناخته شدهترین آنها بتونیت سدیم و پتاسیم و کلسیم هستند که ترکیب شیمیاییاند و استفاده از هر کدام آنها به ویژگیهای فیزیکی آنها بستگی دارد. بتونیتها میتوانند مقدار زیادی از آب را به خود جذب کند و حتی چند برابر حجم آن نسبت به حجم اولیهای که دارد، متورم خواهد شد.
تفاوت بنتونیت سدیمی و کلسیمی
بنتونیت در ساختار خود دارای عناصر فلزی مختلف از جمله سدیم، کلسیم، آلومینیوم و پتاسیم است. غالب بودن هر یک از این عناصر در ساختار شیمیایی بنتونیت، خواص و ویژگیهای متفاوتی را به این ترکیب داده و لذا کاربرد آن را متفاوت میکند. بنتونیت سدیمی (بنتونیت سدیک) و بنتونیت کلسیمی (بنتونیت کلسیمدار) فراوانترین بنتویت موجود در طبیعت هستند.
بنتونیت سدیمی حاوی مقادیر بالای عنصر سدیم در ساختار شیمیایی خود است، لذا میتواند مقادیر زیادی آب جذب نموده و منبسط شود. بنتونیت سدیمی به عنوان عایق، کاربرد وسیعی را در صنایع حفاری چاههای گاز و نفت دارد. همچنین، در صنعت کشاورزی از بنتونیت سدیمدار برای نگهداشتن رطوبت موجود در خاک به خصوص در نواحی با آبوهوای گرم و خشک استفاده میشود. در ساختار شیمیایی بنتونیت کلسیمی، عنصر غالب یون کلسیم است و بیشتر برای یونزدایی محلولها مورد استفاده قرار میگیرد. برخلاف بنتونیت سدیمی، این ترکیب قادر به جذب روغن و چربی است، لذا کاربرد اصلی آن به عنوان ماده تمیزکننده در صنایع تولیدی است. استفاده در خوراک دام، تولید کاشی و سرامیک، استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی، استفاده در صنایع داروسازی، استفاده در صنایع ذوب فلزات و غیره از دیگر کاربردهای مهم بنتونیت کلسیمدار است.
بنتونیت چاه ارت
نوعی کانی معدن خاک رس بتونیت چاه ارت میباشد که این کانی در برابر جریان الکتریسیته مقاومت بسیار کمی دارد به همین دلیل برای پر کردن چاه ارت از این محصول استفاده میکنند. در زمانهای گذشته برای ارتینگ ساختمانها از مخلوط ذغال و نمک استفاده میکند اما در حال حاضر از بتونیتهای فعال برای ارتینگ ساختمان استفاده میکنند این محصول دارای ویژگیهایی همچون بسیار ارزان و کارایی بیشتر است، محافظت بیشتر از الکترودها و وسایل چاه ارت، یک ملات بسیار قوی ایجاد میشود و… میباشند.
از این محصول برای پرکردن فضاهای خالی دور الکترودها استفاده میشود. این محصول از خاصیت تیکسوتروپیک برخوردار میباشد به عبارت سادهتر پس گذشت مدت زمانی به صورت ژل میشود و شسته نمیشود. این بتونیت دارای مقدار زیادی مونتموریلونیت است و توان جذب آب آن بسیار زیاد است.
نمک دارای خاصیت خورندگی ست و پس از مدتی الکترودها را به صورت کامل از بین میبرد و با صرفکردن هزینههایی باید الکترودهای آن را تعویض نمود؛ در صورتی که بتونیتها باعث خورندگی الکترودها و صفحات نمیشود. بتونیتها را به راحتی میتوان حمل و نقل نمود در صورتی که مخلوط نمک و ذغال این خاصیت را ندارد.
این محصول برای مناطق شک و کویری مناسب است لذا قدرت جذب آب آن بسیار بالا است و برای مدت طولانی میتواند که این رطوبت را در خود نگهداری کند. نوع خاکی که برای چاه ارت مناسب است باید دارای ذرات بسیار ریزی باشد و بتواند که 5 الی 8 برابر وزن خود آب جذب نماید و افزایش حجم داشته باشد. میتوانید برای سیستم ارتینگ ساختمان خود از این محصول استفاده کنید و از تمام خصلتهای و ویژگیهای آن برخوردار شوید.
کاربرد بنتونیت
این ماده به دلیل خاصیت نرمبودن، تورمپذیری، کلوئیدی و مخلوط شدن آن با آب، خمیریشدن، چسبندگی و چسبانندگی و همچنین جذب بالا کاربردهای بسیاری دارد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
گل حفاری
عامل چسبندگی در ماسههای ریختهگری
جلوگیری از نفوذ آب از سدها و کانال و استخرهای آب
عامل شفاف کردن مایعات بخصوص آبمیوهها
زلالکردن آب و صافکردن مایعات مثل پارافین
گندلهکردن مواد معدنی مثل سنگ آهن
گلولهکردن غذای حیوانات اهلی و دامها
صنایع پاککننده مانند صابون سازی
تهیه بعضی از انواع سرامیکها برای تکمیل فرمول بدنه
تهیه سموم کشاورزی و دفع آفتهای نباتی
صنایع داروسازی
صنایع نفتی
صنایع خوراکی
رنگ بری روغنهای صنعتی
جداکردن صمغ از بنزین و لجنهای اسیدی از روغن
آتشنشانی
در معدن ذغال سنگ برای فرونشاندن آتش و پوشش دیوارههای محل استخراج